Publikacje

Kamień Śląski

Szmaragd opolskiej ziemi

ks. Zygmunt Glaeser

PRZEDMOWA

          Kamień Śląski to miejsce wyjątkowe. Przemawia za tym fakt, iż wywodzi się z niego św. Jacek Odrowąż - jedyny, jak święty pochodzący z ziemi opolskiej. Miejsce to jest niejako swego rodzaju „sercem" Diecezji Opolskiej i Ziemi Śląskiej. Poło żonę niemalże u stóp Góry św. Anny przez setki lat promieniuje swoim oddziaływaniem na mieszkańców pięknej śląskiej krainy. Kamień znany był już na początku XIII w. w wielu częściach Europy dzięki sławnemu rodowi Odrowążów, z którego, oprócz św. Jacka, wywodzi się jeszcze kilka innych wielkich historycznych postaci. Wśród nich najbardziej znani to bł. Czesław i bł. Bronisława. Nikogo nie może więc dziwić to, iż przez wiele lat przybywają na to miejsce tysiące pielgrzymów z najbardziej znanymi osobistościami na czele. Tam właśnie obchodzono uroczystości milenijne z udziałem biskupów z całego kraju, którym przewodził ówczesny Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński, a głównym celebransem był kardynał krakowski Karol Wojtyła, obecny papież Jan Paweł II. Choć wówczas próbowano zacierać wszelkie ślady związane z miejscem urodzenia św. Jacka, jego kult przetrwał równie żywy, jak przed wiekami. Doprowadzono nawet do ruiny tamtejszy pałac z pieczołowicie przez wieki pielęgnowaną kaplicą św. Jacka. Jednak dzięki duchowemu wstawiennictwu Świętego i dzięki materialnej pomocy ludzi dobrej woli miejsce to odzyskało swój pierwotny blask i nadal żyje, przyciągając tysiące pielgrzymów i turystów. Stało się swego rodzaju perłą śląskiej ziemi i opolskiego Kościoła.

          W tym roku mieszkańcy Kamienia Śląskiego przeżywają Jubileusz 900-Iecia jego udokumentowanych dziejów oraz 10. rocznicę poświęcenia Sanktuarium św. Jacka wraz z kompleksem zamkowym. Jest to wydarzenie o szczególnym znaczeniu dla życia tej lokalnej społeczności. To także powód do głębokiej zadumy i refleksji nad dziejami przodków, którzy przez setki lat kreowali to wszystko, z czego można dziś czerpać i czym można się ubogacać. Dobrze więc się stało, iż mieszkańcy Kamienia Śląskiego postanowili uroczyście obchodzić ten wspaniały Jubileusz. Stał się on nie tylko wydarzeniem lokalnym, ale jest powodem do świętowania dla wielu gości z całego kraju i z zagranicy.

          Za niezwykle cenny dar, upamiętniający wydarzenie 900-lecia Kamienia Śląskiego, uznaję przygotowaną na tę okoliczność przez Profesora naszego Uniwersytetu Opolskiego Ks. Zygfryda Glaesera publikację pod znamiennym tytułem: Kamień Śląski - szmaragd opolskiej ziemi. Bo szmaragd to istotnie kamień, ale szlachetny, bardzo cenny, zawsze jedyny i niepowtarzalny. Im więcej w nim różnorodnych warstw, barw i kolorów, tym jest cenniejszy. Podobnie i Kamień Śląski został w niniejszej monografii przedstawiony niezwykle trafnie, jako miejsce wyjątkowo cenne, wręcz jako swego rodzaju skarb naszej opolskiej ziemi. Opisano w niej historycznie udokumentowane początki Kamienia Śląskiego, w sposób bardzo zwarty zaznajomiono czytelnika ze znanymi ludźmi kształtującymi oblicze Kamienia i z istotnymi wydarzeniami z jego dziejów. Wskazano także na dalsze perspektywy rozwojowe rodzinnego miejsca św. Jacka. Oby - zgodnie z tym, co napisano - Kamień nadal mógł się tak rozwijać, jak stało się to w ciągu ostatniego dziesięciolecia, ubogacając się religijnie, kulturowo i materialnie. Gratuluję więc radośnie Pomysłodawcom i Realizatorom prezentowanej publikacji. Życzę wszystkim, aby uroczyście obchodzony Jubileusz dla lokalnej społeczności kamieńskiej i dla wszystkich mieszkańców naszej pięknej Ziemi Śląskiej stał się przyczyną pogłębienia wiedzy na temat kulturowego i materialnego bogactwa lokalnej „małej Ojczyzny".

Abp Alfons Nossol biskup opolski

SPIS TREŚCI

Przedmowa ................................................ 7

Wprowadzenie .......................................... 11

Wstęp....................................................... 15

I. Najstarsze wzmianki ................................ 17

1. Nazwa...................................................... 17

2.       Udokumentowane początki..................... 19

3.       Ważne osoby i wydarzenia .................... 25

4.       Wielcy święci....................................... 29

II. Centra życia religijno-kulturowego .......... 35

1. Kościół parafialny ...................................... 35

2.       Kaplica św. Jacka ................................ 38

3.       Zamek................................................ 45

III. Instytucje wychowawcze

1.       Szkoła i oddział przedszkolny................... 54

2.       Biblioteka - filia Publicznej

Biblioteki Miejskiej ........................................ 58

3.       Świetlica środowiskowa......................... 58

4.       Kompleks sportowo-rekreacyjny.............. 59

IV. Instytucje społeczne.............................. 60

1. Sołtysi i Rada Sołecka................................. 60

2.        Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców

na Śląsku Opolskim. Koło DFK.......................... 61

3.        Ochotnicza Straż Pożarna..................... 62

4.        Stowarzyszenie Przyjaciół Kamienia ......   64

V. Kultura.................................................    66

1. Zespół ludowy........................................   66

2.       Kołodziej ........ ……............................... 67

3.       Twórczość ludowa ................................ 69

VI. Służba zdrowia .................................... 70

1. Parafialny szpital ....................................... 70

2.       Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ...... 71

3.       „Apteka św. Jacka"................................ 72

VII. Atrakcje turystyczno-przyrodnicze....    73

1. Rezerwat przyrody ..................................... 75

2.       Stanowisko susła.................................. 76

VIII. Perspektywy rozwoju...........................    79

1. Centrum Kultury i Nauki Wydziału
Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego..........    80

2.       Uczestnictwo w programie „Odnowa wsi" 82

3.       Agroturystyka...................................... 84

4.       Rozwój handlu i usług............................. 84

5.       Centrum leczniczo-rehabilitacyjne

i turystyczno-wypoczynkowe ......................... 85

6.    Lotnisko - „okno na świat" ....................... 95

Zusammenfassung...................................... 97

Shrnuti ................................................... 103

Bibliografia przedmiotowa ............................. 107